Armoede werkt niet

dinsdag 30 november 2010 door Elsbeth Etty

De macht van de christen-fundi’s

Trouwen in gemeenschap van goederen – nog altijd de norm in Nederland – is een traditie die sinds de zeventiende eeuw wordt gekoesterd. Het zou de belichaming zijn van de ultieme lotsverbondenheid van huwelijkspartners. Onzin natuurlijk: grondeigenaars, kooplieden en andere bezitters trouwen vanouds onder huwelijkse voorwaarden. Bankroetiers hebben doorgaans hun privévermogen op naam van hun huwelijkspartner staan. Met liefde of romantiek heeft het huwelijksrecht nooit iets te maken gehad. Wel met ongelijkheid en economische afhankelijkheid.

Ik voorspel dat de maatregelen tegen de SGP zullen uitblijven tot na de verkiezingen van de Provinciale Staten

De radicale verlichtingsfilosoof Mandeville vroeg driehonderd jaar geleden in een genadeloze kritiek op de traditionele christelijke opvattingen van het huwelijk: „Is niet elke getrouwde vrouw een slaaf van haar man?” De heersende huwelijkswetten waren alleen maar gericht op een dienstbaarheid van vrouwen die elk redelijk denkend mens moet verwerpen.

D66 heeft vorige week opnieuw voorgesteld het trouwen op huwelijkse voorwaarden tot de eerste optie te maken en de gemeenschap van goederen tot een keuzemogelijkheid, het omgekeerde van de huidige situatie. Ook minvermogenden moeten ervan uitgaan dat zij financieel onafhankelijk van elkaar zijn of kunnen worden, dus in principe op eigen benen moeten staan. De wetgever zou daarmee erkennen dat het in deze tijd niet meer vanzelf spreekt dat vrouwen hun baan of carrière opgeven als zij trouwen of kinderen krijgen, maar een eigen inkomen houden. Wie het anders wil, kan naar de notaris gaan, zoals nu mensen die op huwelijkse voorwaarden trouwen naar de notaris moeten.

Op deze suggestie stond een typerend commentaar in Trouw met als kop: „D66 tracht verdergaande individualisering via het huwelijk af te dwingen”. Ieder stapje naar economische onafhankelijkheid van huwelijkspartners stuit in Nederland op ideologische bezwaren. Het duidelijkst werden deze, ook in Trouw, verwoord door rechtsfilosofe Dorien Pessers: „Zo worden vrouwen gewoon de arbeidsmarkt opgejaagd.” Dat is pure demagogie, partners kunnen in vrijheid elke gewenste regeling overeenkomen. Maar inderdaad is de achtergrond van het D66-voorstel dat het als normaal moet worden beschouwd dat vrouwen een eigen inkomen verwerven. Het hoort niet langer de norm te zijn dat vrouwen zich laten onderhouden door een kostwinner in ruil voor huishoudelijke diensten.

Iedere poging om zelfs maar de geringste modernisering van het huwelijksrecht door te voeren, stuit op verbeten weerstand van christelijke zijde. In 2003 diende de regering een wetsvoorstel in om voortaan erfenissen en schenkingen buiten de gemeenschap van goederen te houden, zodat erflaters en schenkers dat niet meer notarieel hoeven te regelen. De christelijke partijen wisten de behandeling van dit voorstel vijf jaar te rekken. Daarna slaagde de ChristenUnie dankzij haar positie in het vorige kabinet erin deze minimale stap naar individualisering in het huwelijksrecht te torpederen.

De VVD sprak daar terecht schande van. Haar woordvoerder in de Eerste Kamer, mr. Ankie Broekers-Knol, bracht vergeefs naar voren dat de algehele gemeenschap van goederen in de huidige tijd niet past. „De algehele gemeenschap van goederen ontkent naar het oordeel van mijn fractie de emancipatie van de vrouw, ontkent dat veel vrouwen tijdens het huwelijk blijven werken, ontkent dat veel vrouwen hun eigen financiën beheren en ontkent dat er veel echtscheidingen zijn waardoor vrouwen gewend zijn – en daartoe ook in staat zijn – zich zelfstandig te redden.” Volgens de VVD-woordvoerster was het de hoogste tijd voor een vervolg op de uit 1956 daterende Lex-Van Oven, waarbij de handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw werd afgeschaft.

Maar nu de VVD in de regering zit, blijkt haar staatssecretaris Teeven ineens niet meer zoveel zin te hebben in het voorstel van D66. Het zou maar gedoe geven. Alles zal dus vooralsnog bij het oude blijven: gemeenschap van goederen blijft de norm. Iets wat nergens ter wereld bestaat, op vier achterlijke landen na, waaronder dus Nederland. Hier zit het fundamentalistisch christelijke streven om vrouwen afhankelijk en thuis te houden er dieper in dan het islamitische streven haar ook nog een hoofddoek om te doen.

De VVD mag uitleggen waarom het voorstel van D66 nu ineens niet meer urgent is. En dan kunnen haar bewindslieden in één moeite door vertellen waar de maatregelen blijven om uitvoering te geven aan het arrest van de Hoge Raad, waarin de Staat wordt verplicht een einde te maken aan de discriminatie van vrouwen door de SGP. Die maatregelen moeten er volgens de Hoge Raad ‘daadwerkelijk’ toe leiden dat de SGP het passief kiesrecht aan vrouwen toekent. Daarvoor zal, als de SGP zelf niets doet, de kieswet moeten worden veranderd. Het centraal stembureau zal voortaan lijsten moeten weigeren als vrouwen bij de selectie zijn uitgesloten. De Staat moet de schending van het VN-vrouwenverdrag ongedaan maken en de onrechtmatige toestand beëindigen dat een partij vrouwen het passief kiesrecht ontzegt.

Ik voorspel dat de maatregelen tegen de SGP ten minste zullen uitblijven tot na de verkiezingen van de Provinciale Staten en de daarop volgende verkiezing van de Eerste Kamer. Ik vrees namelijk dat het kabinet-Rutte gedoogsteun van de SGP belangrijker vindt dan bestrijding van discriminatie.

1. Sjuul van Dissel zegt: (NB: Deze reactie moet nog worden beoordeeld) donderdag 2 december 2010, 14:53 uur
   Als het nu eens voor eens en altijd goed geregeld werd. Maar dat wordt het niet zoals Elsbeth Etty terecht helaas moet opmerken. En dat laat dan de hiaten in het huwelijkscontract voor al die huwelijken die de eindstreep niet halen. Die de gescheiden ongehuwden niet alleen voor zichzelf en eventuele kinderen verantwoordelijk laten zijn, maar levenslang voor hun ex-huwelijk. Waarbij de overall kosten voor dit ex-huwelijk groter zijn. Als een van de partners tijdens het huwelijk geen eigen inkomen heeft wordt dit bij een scheiding een daarbij opgeteld probleem in het kwadraat. Als dan ook nog blijkt dat niet getrouwd was in gemeenschap van goederen maar in gemeenschap van schulden, wat in veel gevallen zo is (geworden) aangezien een scheiding meestal niet zomaar uit de lucht komt vallen maar een financiële geschiedenis heeft. Is de deurwaarder meestal niet meer buiten de deur te houden. Met alle onvoorziene gevolgen van de extra kosten die dit dan weer met zich meebrengt tot gevolg. Tel uit je winst. De fundi’s hebben weer zat gespreksstof om hun fundamentalisme mee te rechtvaardigen. Als het nu eens voor eens en altijd goed geregeld was, het gezin de hoeksteen van de samenleving maar dan zonder ketenen van welke aard dan ook. Want het kan best wel zonder ketenen als normen uit de pre-historie niet meer het fundament van een samenleving waren. Maar ik zou ook graag zien als Elsbeth Etty het niet als een luxe-probleem poneert nadat nu toch eerst een halve oplossing voor het probleem met het scheiden van een huwelijk de realiteit is. Scheiden zou een luxe kunnen zijn als eerst alle problemen in een huwelijk waren opgelost. Tot nog toe vergroot het de problemen alleen maar in de meeste gevallen en draait maar één ex-partner er voor op, vaak levenslang. Vrouwen trouwen met het collectief en mannen zijn dat collectief. Het gezin als de hoeksteen van de samenleving is een uitvinding van de fundi’s. Vraag mij niet waarom want de omkering van de huwelijkse voorwaarde te trouwen met het collectief naar het trouwen met één man die individueel eindverantwoordelijk is is nieuwlichterij waarmee de fundi’s hun verwerpelijke politiek bedrijven.
   “Op deze suggestie [D66 heeft vorige week opnieuw voorgesteld het trouwen op huwelijkse voorwaarden tot de eerste optie te maken en de gemeenschap van goederen tot een keuzemogelijkheid, het omgekeerde van de huidige situatie. Ook minvermogenden moeten ervan uitgaan dat zij financieel onafhankelijk van elkaar zijn of kunnen worden, dus in principe op eigen benen moeten staan] stond een typerend commentaar in Trouw met als kop: „D66 tracht verdergaande individualisering via het huwelijk af te dwingen”. Ieder stapje naar economische onafhankelijkheid van huwelijkspartners stuit in Nederland op ideologische bezwaren. Het duidelijkst werden deze, ook in Trouw, verwoord door rechtsfilosofe Dorien Pessers: „Zo worden vrouwen gewoon de arbeidsmarkt opgejaagd.” “
   Over individualisering gesproken. Bah wat een kul verhaal. Het is pure dubbeldikke demagogie. Die Christen fundi’s moeten leren anderen het licht in de ogen te gunnen en niet altijd het bezit aan één individu (man) koppelen via het gezin als hoeksteen van de samenleving…

tekstversie |  originele versie |  printversie  hele pagina

NRC Handelsblad 04-12-2010, pagina 2

Scheiden doet werken

Na een echtscheiding zoeken veel vrouwen een betrekking. De helft werkte niet tijdens het huwelijk. De andere helft wel, maar in deeltijd en die gaat dan meer werken. Dat blijkt uit een Europees onderzoek, dat ook vaststelt dat juist Nederlandse vrouwen na hun scheiding meer buitenshuis gaan werken.

Op een klein percentage na werken in Nederland getrouwde vrouwen in deeltijd of ze werken niet. Zij hameren, eensgezind met hun echtgenoten, op het gezinsleven als argument tegen een (volledig) dienstverband. De echtparen beschouwen het als een natuurwet: kinderen zijn beter af bij moeder thuis. Komt het tot een echtscheiding, dan gaat die wet plotseling overboord.

Meestal vertrekt de man. De vrouw ‘neemt’ de kinderen. Je zou zeggen: met een ouder minder thuis moet een moeder helemaal afzien van een baan. Maar nee. Papa stapt op. Mama moet de kost verdienen. Dat lukt haar ook. Ze wordt er zelfs geen slechte moeder van.

Getrouwde vrouwen scheiden vaker als ze een baan hebben. Niet dat een werkende vrouw haar relatie fnuikt. Aannemelijker is dat een vrouw die leunt op het inkomen van haar echtgenoot, zich een echtscheiding minder kan permitteren. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaan gescheiden vrouwen er gemiddeld 23 procent in koopkracht op achteruit. Hun ex-mannen gaan gaan er 7 procent op vooruit.

Volgens het CBS eindigt ongeveer 34 procent van de Nederlandse huwelijken in een scheiding. Omdat minder dan de helft van de vrouwen economisch zelfstandig is, krijgen er nogal wat met een economische terugval te maken. De dagelijkse zorg is zelden evenwichtig verdeeld. Die komt neer op de moeders bij wie de kinderen wonen. Hun portemonnee is leger, want vrouwen verdienen meestal minder. Hun gezinsuitgaven zijn hoog. Hun ex draagt een deel bij aan het inkomen van zijn gezin. Intussen liggen zijn noodzakelijke uitgaven lager. En het gezin dat hij achterliet, kost hem niet meer dan de tijd die hij erin wil steken.

Weer doet zich het oude verhaal gelden dat het belang van financiële onafhankelijkheid voor getrouwde vrouwen onderstreept. En ook de stelling dat huishoudelijke taken werk zijn die navenante beloning verdienen. Plus de stelling dat kinderopvang door moeders niet betekent dat het opvangen van kinderen geen tijd en inspanning kost.

Moeders doen er goed aan meer te werken en vaders minder. Binnen en buiten het huwelijk. Hoe ze het verdelen, is aan hen, maar hun ouderschap horen ze te delen. Het stereotype van de man als kostwinner en de vrouw als ‘thuisvrouw’ is achterhaald.

Tot zover de nrc-handelsblad>

ARMOEDE WERKT NIET.